een paar planten
apart onder de loep

Giftige planten in de tuin

Zoals er eetbare planten in de vrije natuur voorkomen, zullen we er zeker rekening mee moeten houden dat er ook niet-eetbare of giftige planten groeien en bloeien.
Op deze pagina staan een aantal bekende tuinplanten die weliswaar mooi zijn, maar zeker ook giftig.
Het is voornamelijk van belang om dit te weten wanneer je kleine kinderen of ook huisdieren thuis hebt die ook in de tuin rondlopen.
Het ligt niet in mijn bedoeling om deze planten in het zogenaamde verdoemhoekje te zetten, maar wel om een kleine uitleg wat betreft de giftigheid te geven.
De giftigheid of toxiciteit verschilt natuurlijk wel van plant tot plant en met name de mate waarin er van de bloemen of bladeren 'geproefd' wordt is hier belangrijk.
1. Nerium Oleander
Veel tuinliefhebbers hebben de Oleander als kuipplant op hun terras staan. De bloemenweelde is bekend uit vakantielanden rond de Middellandse Zee. Het melksap in alle delen van de plant is giftig. Naarmate het zonlicht intenser is, wordt de concentratie gif hoger. De bladeren lijken veel op laurierbladeren, maar kunnen beslist niet in de keuken gebruikt worden. Wel kan er een medicinale thee van getrokken worden: goed gedoseerd is de werkzame stof oleandrine, een glycoside, geneesmiddel bij hartzwakte. Het is zeker geen middel om zelf mee te experimenteren.

Giftig: Alle plantendelen zijn bij inname giftig. Ook het Oleanderhout en het water, waarin bloemen en bladeren gevallen zijn, zijn dus giftig. De plantendelen bevatten glucosiden met een werking als van digitaline. Vergiftigingsverschijnselen zijn maag-, darmontstekingen, braken, buikloop, hartzwakte. Risicogroep: bij de mens kan één blad voor een kind al dodelijk zijn. Dezelfde vergiftigingsverschijnselen komen ook bij dieren voor. Mogelijke verwarring : verwissel de bladeren niet met de laurierbladeren van Laurus nobilis.

2.Taxus baccata
De Nederlandse naam ‘venijnboom’ is veelzeggend. De groene bladeren zijn voor dieren die ervan eten direct dodelijk. Het vruchtvlees van de bessen is voor mensen niet giftig, maar de pitten zijn dat des te meer. In de schors en bladeren van de taxus zit de stof baccatine, waarmee medicijnen tegen borst- en eierstokkanker worden gemaakt. Loof van het knippen van taxushagen wordt ingezameld, omdat er veel plantmateriaal nodig is om een kleine hoeveelheid van het medicijn taxol te maken.

3. Datura stramonium
Dit lid van de Nachtschadenfamilie heet in de volksmond op het Friese platteland wel ‘duivelstabak’. De officiële Friese naam is Stikelbei, vanwege de harde stekelige zaaddozen. De bladeren van deze eenjarige plant bevatten de giftigste stoffen. Medicijnen voor de luchtwegen, bij astma bijvoorbeeld, kunnen gemaakt worden van de doornappel. De in de plant aanwezige alkaloïden hebben een hallucinerende werking. Een van die stoffen komt voor in huidpleisters tegen reisziekte.

4. Daphne mezereum
Daphne bloeit heel vroeg in het voorjaar op het kale hout en verspreidt daarbij een heerlijk zoete geur. Na de bloei verschijnen kleine rode besjes, die voor kinderen verleidelijk, maar levensgevaarlijk zijn. Ook de bast van het struikje is giftig. Medicinaal kan de plant gebruikt worden bij ontstekingen in de mond en bij oogaandoeningen. Het homeopathische middel Mezereum kan tegen koortsblaasjes en tijdelijke jeuk ingezet worden.

5. Colchicum autumnale
Herfsttijloos of herfstkrokus bloeit in het begin van het najaar en doet denken aan een reuzenkrokus. De brede bladeren, die samen met de knol het meest vergiftig zijn, komen pas in de loop van de winter boven de grond. Daarmee heeft dit bolgewas een cyclus die afwijkt van de meeste andere bij ons bekende planten. De werkzame stof colchicine is sterk verdovend en geeft een zekere pijnstilling. Bij ongecontroleerde inname is dit dodelijk. Bij jicht en reuma kan men baat hebben bij medicijnen met een zeer kleine dosis colchicine.

6. Cytisus laburnum
De goudenregen is een sierlijke tuinboom uit de familie van de vlinderbloemigen. De prachtige gele bloemen en de peultjes met zaden die daarop volgen zijn voor kinderen nog wel eens reden om deze in de mond te steken. Niet doen, want juist deze zaden zijn bijzonder giftig. De werkzame stof is cytisine, een tegenhanger van nicotine. Medicijnen om met roken te stoppen, waarin cytisine is verwerkt zijn in Nederland niet vrij verkrijgbaar: 50 mg van de werkzame stof is dodelijk.

7. Digitalis
Er zijn verschillende soorten vingerhoedskruid. De tweejarige Digitalis purpurea met hoog opgaande, vaak roze bloemaren is een bekende tuinplant, die ook veel in het wild voorkomt in open bossen en langs bosranden. Op het terrein van De Kruidhof is onder leiding van Professor Van Os uitgebreid onderzoek gedaan naar het vingerhoedskruid. Ook het wollig vingerhoedskruid, Digitalis lanata, een geelbloeiende vaste plant, werd hier geweekt en bestudeerd. De tweejarige bos- en tuinplant levert geneesmiddelen voor hartkwalen, maar is in alle delen giftig.

8. Nicotiana
Iedere roker wordt herinnerd aan de giftigheid van tabak door de opschriften op pakjes sigaretten, sigaren en pijptabak. Velen realiseren zich niet dat er meer dan vijfhonderd toxische chemische stoffen vrijkomen en ingenomen worden bij het gebruik van tabak. Nicotine is het bekendste, verslavende gif uit de tabaksplant. Hart- en vaatziekten en longkanker kunnen het gevolg zijn van langdurig gebruik van rookwaren. Evenals de doornappel behoort de tabak tot de nachtschadenfamilie, waarvan alle leden, inclusief de aardappel- en de tomatenplant, gifstoffen bevatten. Als tuinplant kennen we eigenlijk alleen de eenjarige siertabak (Nicotiana alata).

9. Aconitum
De monnikskap is een geliefde najaarsbloeier in vele tuinen. Het is een prachtige sierplant uit de ranonkelfamilie, met blauwe, lila, witte of gele bloemen, die het ook goed doen als snijbloem. De hele plant is giftig. Het gif van de monnikskap tast het zenuwstelsel aan. Aanraking van de plant kan schade veroorzaken, doordat het sap door de huid heentrekt. Verplaatsen of scheuren kan dus het beste met werkhandschoenen aan gedaan worden. De klassieke homeopathie past Aconitum onder andere toe bij acute angsten en chronische fobieën. Pijnstillers bij reuma kunnen op basis van Aconitum gemaakt worden. Beslist geen plant om zelf mee te experimenteren.

10. Convallaria majalis
Het lelietje-van-dalen bloeit in mei (‘majalis’) met kleine crêmewitte klokjes. Meibruiden vinden deze meiklokjes vast en zeker in het bruidsboeket. Deze lieflijke bodembedekker voor de bostuin verspreidt tijdens de bloei een sterke zoete geur. Staat de plant eenmaal in de tuin, dan bedekt deze al gauw een grote oppervlakte, want de wortelstokken breiden zich snel uit. Vooral het blad is zeer giftig voor dieren. Ook de bessen die na de bloei verschijnen zijn giftig. De plant hoort in De Kruidhof thuis in de groep geneeskruiden voor hart- en vaatziekten.

Heeft u vragen of misschien zelf goede en handige tips................aarzel dan niet en stuur een

Vriendelijke groeten en wellicht tot ziens
Ellen